MONTESSORİ EĞİTİMİ SİSTEMİ
Günlük Yaşam Becerileri
Birçok kere hayretle görmüşüzdür ki, çocuklar pahalı ve karmaşık oyuncaklar yerine, yetişkinlerin gündelik hayatta kullandığı materyalleri incelemek ve ‘kullanmak” isterler.
Mutfaktaki çekmeceleri açıp kapatmak, mandalların tadına bakmak, tencere ve kapağını birbirine çarparak ses çıkarmak, evi süpürmeye çalışmak, sürahiden bardağa su dökmek, kaşık çatalla oynamak çocuklar için eğlenceli deneylerdir. Kısacası günlük hayatımızda bizim çoktan nasıl öğrendiğimizi unuttuğumuz şeyler çocuklar için bu dünyada tamamlamaları gereken ilk keşiflerdir.
Mutfaktaki çekmeceleri açıp kapatmak, mandalların tadına bakmak, tencere ve kapağını birbirine çarparak ses çıkarmak, evi süpürmeye çalışmak, sürahiden bardağa su dökmek, kaşık çatalla oynamak çocuklar için eğlenceli deneylerdir. Kısacası günlük hayatımızda bizim çoktan nasıl öğrendiğimizi unuttuğumuz şeyler çocuklar için bu dünyada tamamlamaları gereken ilk keşiflerdir.
Montessori sisteminde günlük yaşam becerileri adı altındaki etkinlikler çocuklar için son derece ilgi çekici ve aynı zamanda ileri yaşlardaki fiziksel ve zihinsel faaliyetlerinin temelini oluşturacak çalışmalarla doludur.
Kendi fiziksel yapısına uygun tasarlanmış materyallerle yapacağı kaşık,bıçak, çatal kullanma çalışması çocuğun düzgün kalem tutmasını, su veya baklagilleri kaptan kaba aktarma çalışması dikkatini odaklamasını destekler.
Masa temizleme, toz alma gibi aktiviteler el bileği ve parmak kaslarını güçlendirmesini, giysi çerçeveleri ile çalışması hem düğme iliklemeyi, fermuar çekmeyi veya kemer takmayı başkasına muhtaç olmadan yapmasını sağlar , hem de el-göz koordinasyonu egzersizleri yerine geçer.Ayrıca özgür seçimler yaparak bireysel çalışabilmesi, hatalarını kendisinin telafi edebileceğini görmesi, çocuğun zihnini inşa edip keşifler yapmasına olanak sağlayan bir eğitim ortamının olması çocuğu özgürleştirecek ve iradenin kendisinde olduğunun farkına varıp kendisini tamamlayabilecektir. Hata yaptığında veya başardığında olumlu veya olumsuz yönde aşırı tepkiler görmedikçe bu gündelik etkinlikleri doğru bir şekilde tamamlamak çocuk için doğal bir fiil haline gelecektir.
Kendi fiziksel yapısına uygun tasarlanmış materyallerle yapacağı kaşık,bıçak, çatal kullanma çalışması çocuğun düzgün kalem tutmasını, su veya baklagilleri kaptan kaba aktarma çalışması dikkatini odaklamasını destekler.
Masa temizleme, toz alma gibi aktiviteler el bileği ve parmak kaslarını güçlendirmesini, giysi çerçeveleri ile çalışması hem düğme iliklemeyi, fermuar çekmeyi veya kemer takmayı başkasına muhtaç olmadan yapmasını sağlar , hem de el-göz koordinasyonu egzersizleri yerine geçer.Ayrıca özgür seçimler yaparak bireysel çalışabilmesi, hatalarını kendisinin telafi edebileceğini görmesi, çocuğun zihnini inşa edip keşifler yapmasına olanak sağlayan bir eğitim ortamının olması çocuğu özgürleştirecek ve iradenin kendisinde olduğunun farkına varıp kendisini tamamlayabilecektir. Hata yaptığında veya başardığında olumlu veya olumsuz yönde aşırı tepkiler görmedikçe bu gündelik etkinlikleri doğru bir şekilde tamamlamak çocuk için doğal bir fiil haline gelecektir.
Duyu Eğitimi
Beş duyu organımız bizlerin dünyaya açılan pencereleridir. İnsan beyni hayatının ilk yıllarında ne kadar çeşitli dokularla, tatlarla, seslerle, görüntülerle ve kokularla tanışmış ise o kadar gelişkin olur. Bir çocuk sadece çevresinin elverdiği veya tesadüfen maruz kaldığı kadar bu beş duyu organını kullanırsa keşfedemediği sonsuz duyudan habersiz bir zihin yapısına sahip olur. Böylece zihinsel temel fonksiyonları kısırlaşır. Tanımak ve farklılıkları ayırt etmek, bütünleştirmek ve soyutlaştırmak, eşleştirmek, gruplamak ve tasnif etmek aynı, özelliklerde seriler yapmak duyu organlarının egzersizidir.
Montessori tüm duyu organları için materyal geliştirmiştir. Boyutların farklılığını kavratan, biçimler ve renkler, farklı özelliklerde yüzeyleri olan ve farklı kalitelerde materyaller, farklı ağırlıklar, kokular, farklı tatlar, farklı ses tonları ve farklı ısılardaki materyallerin sıcaklık derecelerine göre sıralanması duyu eğitimi diye adlandırılmıştır. Geleneksel eğitim sisteminde kullanılan eğitici oyuncaklar ve kavram öğretimine yönelik araç gereçlerde birden fazla özellik verilmesi çocuklarda kavram kargaşasına neden olmaktadır. Montessori eğitiminde bütün duyu materyallerinde her seferinde sadece bir duyuya yoğunlaşma sağlanır ve böylece bir tek duyuya yönelik uyaran diğerlerinden sıyrılarak daha güçlü bir etkiyle ortaya çıkar. Çocuklarda kavram kargaşasına neden olmaz.
Matematik Eğitimi
Maria Montessori matematiksel düşünmenin insanı hayvandan ayıran önemli bir fark olduğuna ve ilk çağlardan beri insanoğlunun matematiksel düşünmeye eğilim gösterdiğine inanır. Aynı konuşmak gibi her çocukta matematik öğrenme potansiyeli vardır. Olumlu bir şekilde yönlendirilip, bu konuda deneyimler kazanabilmesi için çocuklara olanaklar sunmak gerekir.
Montessori matematik materyallerinin kendisinde hata kontrolü olduğu için çocuk kendi kendine kontrolünü yapar ve hatası varsa düzeltebilir. Rehber hiçbir zaman çocuğun hatasını söylemez çocuğun kendisi görür ve düzeltir.
Montessori matematik çalışmalarında hedeflenen; matematik işlemlerini öğretmek olmayıp soyut matematiksel kavramları somutlaştırarak matematiksel düşünmeyi geliştirmek ve matematik öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Çocuk henüz emici zihin mucizesine sahipken diğer bilgiler gibi matematiği de zahmetsizce öğrenecektir.
Montessori matematik çalışmalarında hedeflenen; matematik işlemlerini öğretmek olmayıp soyut matematiksel kavramları somutlaştırarak matematiksel düşünmeyi geliştirmek ve matematik öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Çocuk henüz emici zihin mucizesine sahipken diğer bilgiler gibi matematiği de zahmetsizce öğrenecektir.
Dil Eğilimi
Montessori yöntemi, çocuğun öğrenme isteği üzerine kurulmuştur. Çocuğa kendi kendine uygulayarak, en iyi ve en kolay şekilde öğrenme yolunu bulmasını sağlar. Dil etkinliklerinde de aynı durum söz konudur. Geleneksel eğitim anlayışının aksine çocuk dille ilgili kazanımlarına kendi isteği doğrultusunda, kendi keşifleri ile ulaşır. Bu da çocukta dilin daha etkili ve kalıcı bir şekilde öğrenilmesine zemin hazırlar. Montessori’nin amacı, çocuğun serbestçe kendini ifade etme yeteneğini kazanması kadar dilin kavramlara ilişkin yönünün yapılaştırılmış alıştırmalar yardımı ile geliştirilmesidir. Ayrıca Montessori yönteminde çocukların dil eğitimi için özel olarak hazırlanmış materyaller kullanılır. Dil etkinlikleri ağırlıklı olarak bu materyallerin kullanımı ile gerçekleştirilmektedir. Çocuk bu materyalleri kullanarak doğal bir süreç içerisinde yeni kavramlar ve anlamlar eşliğinde yeni kelimeler öğrenmektedir.